PODGLĄD ATOMU
     
 

Na polach Grunwaldu, czyli historia największej bitwy średniowiecza


Linia chronologiczna


Źródło 1. Mapa. Polska i Litwa w XIV - XV w., CARTE


Źródło 2. Jan Długosz. Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego [fragment]

15 lipca [1410], Władysław, król Polski [...] nim do wojny przystąpił, udawszy się do kaplicy obozowej wysłuchał z wielkim nabożeństwem dwóch mszy [...]. Król brał już na głowę hełm [...], gdy mu doniesiono, że od wojsk krzyżackich przybyli dwaj heroldowie [...]. Ci, powitawszy króla [...] opowiedzieli swoje poselstwo tymi słowy [...]: „Najjaśniejszy królu! Wielki mistrz pruski Ulryk śle tobie i twojemu bratu [...] te dwa miecze w pomoc do zbliżającej się walki, abyś przy tej pomocy [...] wystąpił do bitwy; a iżbyś się nie chował w tych gajach i zaroślach, ale na otwartym polu wyszedł walczyć [...].” Władysław zaś, król Polski [...] odpowiedział spokojnie: „Chociaż w wojsku moim mam dostatek oręża i od nieprzyjaciół bynajmniej ich nie potrzebuję, [...] przyjmuję w imię Boże i te dwa przysłane miecze, od wrogów, łaknących krwi mojej i narodu mego. [...]”

Źródło 3. Fragment filmu w reżyserii Aleksandra Forda pod tytułem Krzyżacy (film z 1960 r., ekranizacja powieści Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytułem)

              czas projekcji: 7 min 42 s.
http://www.youtube.com/watch?v=SPPMcTczdlY

Źródło 4. Jan Długosz. Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego [fragment]

[…] Gdy wytrąbiono hasło bojowe, wszystko wojsko królewskie zaśpiewało głośno pieśń ojczystą Bogurodzica, a potem z podniesionymi kopiami pobiegło do bitwy. […] Mąż na męża napierał, kruszyły się z trzaskiem oręże, godziły w twarz wymierzone wzajem groty. W tym zamieszaniu i zgiełku trudno rozróżnić było dzielniejszych od słabszych, odważnych od niewieściuchów, wszyscy bowiem jakby w jednym zawiśli tłumie. I nie cofali się wcale z miejsca, ani jeden drugiemu nie ustępował pola […]. Gdy na koniec połamano kopie, zwarły się ze sobą topory i groty w drzewcach […]. Jeźdźcy ściśnieni w natłoku […] tylko nacierali na siebie, i sama już wtedy siła, sama dzielność osobista przeważała […]

Bogurodzica – najstarsza polska pieśń religijna


Źródło 5. Jan Matejko. Bitwa pod Grunwaldem (obraz z 1878 r.)

[żródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Grunwald_bitwa.jpg]


Objaśnienie

Obraz przedstawia autorską wersję wydarzeń i nie odzwierciedla prawdziwej sytuacji. Centralną postacią w tym przedstawieniu jest wielki książę litewski – Witold, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. Z lewej strony obrazu znajduje się wielki mistrz krzyżacki – Urlich von Jungingen. W górnej części dzieła Matejko umieścił postać św. Stanisława ze Szczepanowa, patrona Polski. W prawym górnym rogu, pod lasem, można dostrzec postać króla Władysława Jagiełły na koniu.

Ćwiczenia

Na podstawie źródła 1.

1. Wskaż na mapie Grunwald. Na czyim terytorium znajdowało się miejsce bitwy?
2. Wskaż obszary Polski, które zakon krzyżacki włączył do swojego państwa.

Na podstawie źródeł 2. i 3.

1. Podaj datę bitwy pod Grunwaldem.
2. Jak sądzisz, dlaczego wielki mistrz krzyżacki podarował polskiemu królowi dwa miecze? Co chciał tym osiągnąć?

Na podstawie źródeł 4. i 5.

1. Wyjaśnij, dlaczego wojsko polskie śpiewało przed bitwą Bogurodzicę?
2. Wymień rodzaje uzbrojenia wspomniane w tekście Jana Długosza.
3. Wskaż na obrazie postaci wymienione w opisie.

Praca domowa

Zbierz informacje na temat uzbrojenia średniowiecznego rycerza.
Dowiedz się, jaki nowy rodzaj broni został po raz pierwszy użyty w bitwie pod Grunwaldem.

Praca domowa dla zainteresowanych

Obejrzyj na You Tube film dokumentalny według pomysłu Bogusława Wołoszańskiego, Bitwa pod Grunwaldem. Przygotuj wypowiedź ustną na temat przebiegu bitwy.
http://www.youtube.com/watch?v=lBnNrxfdViA






Tytuł: Na polach Grunwaldu, czyli historia największej bitwy średniowiecza
Opis skrócony: Porozmawiamy o przyczynach wojny Polski i Litwy z zakonem krzyżackim. Ocenimy decyzje Władysława Jagiełły. Poznamy głównych uczestników bitwy, porozmawiamy o dzielności i sile polskiego rycerstwa.
Autor(rzy): Małgorzata Soczewicz
Hasła treści Władysław Jagiełło, książę Witold, Grunwald, Królestwo Polskie, Wielkie Księstwo Litewskie, Krzyżacy, Bogurodzica
Uwagi metodyczne Każda lekcja jest dobrą okazją do ćwiczenia umiejętności pracy ze źródłem ikonograficznym, tekstowym i mapą. Ta lekcja stwarza okazję do wprowadzenia przekazu filmowego. Wskazane jest, aby nauczyciel podkreślił wspólny wysiłek militarny Królestwa Polskiego i Litwy. Zaleca się rozmowę z uczniami na temat niewykorzystanej szansy po zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem. Proponuję skorzystanie z map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach. Na tej lekcji mogą to być mapy: Unia Polski z Litwą w Atlasie historycznym dla szkół podstawowych (Nowa Era, Warszawa 2012, s. 31.) lub Polska i Litwa w XV w., Wojna z Krzyżakami w Atlasie historycznym Polski (PPWK, Warszawa-Wrocław 1987, s. 15, 16–17.).Każda lekcja jest dobrą okazją do ćwiczenia umiejętności pracy ze źródłem ikonograficznym, tekstowym i mapą. Ta lekcja stwarza okazję do wprowadzenia przekazu filmowego. Wskazane jest, aby nauczyciel podkreślił wspólny wysiłek militarny Królestwa Polskiego i Litwy. Zaleca się rozmowę z uczniami na temat niewykorzystanej szansy po zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem. Proponuję skorzystanie z map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach. Na tej lekcji mogą to być mapy: Unia Polski z Litwą w Atlasie historycznym dla szkół podstawowych (Nowa Era, Warszawa 2012, s. 31.) lub Polska i Litwa w XV w., Wojna z Krzyżakami w Atlasie historycznym Polski (PPWK, Warszawa-Wrocław 1987, s. 15, 16–17.).
Szacowany MINIMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 45
Szacowany MAKSYMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 60

 
Materiały udostępniane za pomocą Serwisu można wykorzystywać zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska,
z wyjątkiem materiałów, które zostały wyraźnie oznaczone jako nieobjęte postanowieniami tej licencji.
Strona współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z projektu: „Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów nauczania – zgodnych z polską podstawą programową kształcenia ogólnego – przeznaczonych dla uczniów – dzieci obywateli polskich za granicą”.
Deklaracja dostępnosci